Hoa thiên lý là cây thân mềm hoa gỗ trồng dưới dạng giàn leo. Hoa thiên lý mọc thành các chùm nhỏ, hoa mọc lên từ khu vực nách lá. Hoa thiên lý gồm 5 cánh có màu xanh lục hoặc màu vàng. Hoa thiên lý có đường kính nhỏ chỉ 1cm nhưng vì mọc thành chùm, chúng tạo thành hình khá lớn.
Thiên lý phát triển mạnh vào mùa xuân hoặc trong điều kiện nhiệt độ từ 20-35 độ C. Khi được trồng dưới điều kiện khí hậu phù hợp, cây sẽ phát triển rất nhanh và nở nhiều hoa. Hoa thiên lý là loại hoa phát triển vươn lên cao và thích nơi có nhiều nắng, nhiều gió.
Ý nghĩa hoa thiên lý gắn liền với câu chuyện tình của cặp vợ chồng yêu thương nhau. Người xưa kể lại rằng có cặp vợ chồng nọ sống rất yêu thương nhau, người chồng có biệt tài thổi sáo rất hay. Tiếng sáo ấy khiến biết bao cây cỏ, chim muông cũng phải mê mẩn. Trong số những con vật yêu thích tiếng sáo của chàng có con rắn mang lòng nhằm chiếm đoạt chàng cho riêng mình.
Cụ già lấy hai miếng vải đen, bịt mắt hai người vợ lại rồi đưa cho hai người chiếc áo có mùi hôi của ba người đàn ông khác nhau. Nếu đó là áo của chồng thì gật đầu. Người vợ thật liền dễ dàng nhận ra chiếc áo có mùi của chồng mình. Tuy nhiên rắn lục có đôi mắt tinh tường, nó có thể nhìn xuyên qua miếng vải đen. Khi người vợ gật đầu, rắn lục cũng gật đầu theo.
Thấy không thể phân giải nhờ cách này, ông cụ liền mang đến 3 bát canh, vị canh nào là vợ chồng thích thì người vợ hãy gật đầu. Vẫn với cách cũ, rắn lục dễ dàng vượt qua bài thi nhờ làm theo người vợ thật.
Ngày sau, cụ lại mời hai người đến tiếp tục phân giải. Hai người đứng ở hai nơi, cách xa nhau nhưng cùng nhìn về phía con đường. Cụ dặn sẽ có 3 người đàn ông đi qua con đường, khi nào người chồng đi qua thì hãy gọi thật to. Cô vợ giải vô cùng lo lắng vì sợ bại lộ, nhưng sau đó cô ta liền nghĩ sẽ phản xạ thật nhanh, nếu người vợ thật gọi cô ta cũng sẽ gọi. Qua 2 người đầu tiên, thấy người vợ thật im lặng, cô nàng bèn chắc chắn người chồng là người cuối cùng. Thấy vậy, cô nàng liền nhanh miệng vẫy gọi người thứ ba rất to, trong khi đó người vợ thật vẫn im lặng.
Sự thật đã được sáng tỏ, cả 3 người qua đường đều không có ai là chàng trai thổi sáo, người vợ giả bại lộ. Người vợ thật nói với cụ ông: “Nếu là chồng cháu, dẫu xa trăm dặm ngàn dặm cháu cũng sẽ nhận ra”.
Kể từ đó hai vợ chồng anh chàng sống hạnh phúc bên nhau. Một ngày, có chú chim bay qua nhà chàng, nhả ra một nhành hoa có màu xanh phớt vàng, mùi thơm thoang thoảng. Chàng trai đặt hoa cạnh cửa sổ, khi có gió thoảng sẽ mang hương thơm bay khắp nhà, đêm đến hương hoa càng quyến rũ lòng người.
Sáng hôm sau nơi cửa sổ mọc lên một dây leo, rất nhiều chùm hoa khác nở ra. Từ đó người ta gọi đấy là hoa thiên lý. Vợ chàng trai có tên Thị Lý, khi thử thách cuối cùng nàng có nói dù có cách xa ngàn dặm, nàng vẫn nhận ra được chồng. Dân gian đã dựa trên câu nói của nàng đặt tên cho một loại cây thân leo, chúng kết thành những chùm hoa nhỏ nhắn với tên gọi Thiên Lý mang ngụ ý là ngàn dặm.
Ý nghĩa hoa thiên lý trong phong thủy
Hoa thiên lý là loại cây leo giàn. Do đó khi làm giàn các gia đình Việt thường lựa chọn làm tại sân vườn hay ban công vừa có công dụng tỏa bóng mát, vừa giúp làm đẹp cảnh quan cho ngôi nhà. Lựa chọn hoa thiên lý giúp không gian thoáng đãng và dịu mát. Hiện nay số lượng người trồng hoa thiên lý cũng giảm dần, hoa thiên lý hiện được bày bán nhiều với công dụng chữa bệnh hoặc dùng để chế biến món ăn.
Ý nghĩa hoa thiên lý vô cùng đa dạng trong đời sống con người. Hiện nay số lượng hoa thiên lý đã giảm bớt nhưng những ứng dụng của chúng luôn được người đời trân trọng.